تحلیل ساختار تخیلی داستان «تشنه و دیوار» مثنوی براساس ساختارهای نظام تخیل در آرای ژیلبر دوران

نویسندگان

چکیده مقاله:

بررسی ماهیت خیال و ساختار تخیلی‌ای که شاعران و هنرمندان بر مبنای آن تفکر می‌کنند، در مباحث نقد ادبی و هنری از جایگاه والایی برخوردار است. مبنای بسیاری از رمزگشایی‌های متنی امروزه بر عهده کاوش-هایی در حوزه تخیل‌شناسی است. ژیلبر دوران (متولد 1921) تخیل‌شناس و اسطوره‌پژوه فرانسوی قرن بیستم، توانست با ابداع روشی علمی، اعتبار حقیقی تخیل را که به مدت دو قرن در غرب انکار می‌شد، دوباره بدان بازگرداند. این مقاله قصد دارد با تعمق در آرای این اندیشمند به تحلیل ساختارهای تخیلی داستان «کلوخ انداختن تشنه از سر دیوار در جوی آب» در ابتدای دفتر دوم مثنوی، روی آورد. مولوی در این حکایت، صحنه‌ای را ترسیم می‌کند که در آن عمل/کنشی (پرتاب سنگ و خشت به آب) تکرار می‌شود. این صحنه یک تخیل است. همچنین بر طبق قراینی که به دست خواهیم داد، مشخص می‌شود که نگاه و اندیشة تخیل-پرداز راوی نسبت به جهان، تحت تأثیر ساختارهای منظومه شبانه تخیل است. این منظومه که مربوط به ساختارهای اسرارآمیز یا آنتی‌فرازیک و ساختارهای دراماتیکی یا ترکیبی است با ویژگی‌هایی چون: تکرار، وابستگی فرد به جهان و دیدگاه تعاملی او نسبت به جهان، گرایش به عمل مینیاتورسازی و درک چرخه‌ای و... مشخص می‌شود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

از خیال عارفان تا تخیل ژیلبر دوران

«خیال» و «تخیل» جوهرۀ اصلی هنر و ادبیات هستند؛ از وهم گرفته تا رؤیا و الهام و مراتب قدسی، از دورۀ یونان باستان تا فلسفه و عرفان اسلامی، همه با خیال و تخیل پیوند دارند. این دو واژه اگرچه نزدیک‌اند، تعاریف متفاوتی دارند. توجه به خیال در عرفان اسلامی قرن‌های چهارم تا ششم هجری و حتی پس از آن، جایگاهی ویژه داشت؛ به‌طوری‌که سهروردی در قرن پنجم عالم مثالی خیال را تعریف کرده است. اما در همین دورۀ زمانی...

متن کامل

تصاویر زمان در تخیل ویکتور هوگو (رویکرد ژیلبر دوران)

با استفاده از روش ژیلبر دوران به عنوان ابزاری برای تحقیق، می کوشیم تا مفهوم زمان را نزد ویکتور هوگو مطالعه کنیم. ویژگی اصلی زبان ویکتور هوگو تصویری و استعاری بودن آن است. این ویژگی باعث می شود تا مفهوم انتزاعی زمان به موضوعی عینی و ملموس مبدل شود.فراوانی فرایند استعاری در زبان ویکتور هوگو نشاندهنده این است که زمان نقش مهمی را در تخیل این شاعر بزرگ بازی می کند. با مطالعه بخشی از آثار هوگو به این...

نمودهای ترس ازمرگ در کتاب شعر «مرگ رنگ» سهراب سپهری با تکیه‌بر نظریه تخیل ژیلبر دوران

تخیل در ساختار منحصربه‌فرد خود تا مرزهایی پیش می‌رود که یک هنرمند را به ابعاد مختلف جهان می‌کشاند.ژیلبر دوران تخیل را با نمادپردازی و اسطوره توصیف کرده و آن را به منظومه‌های روزانه و شبانه تقسیم کرده است .او تمام تصاویر ذهنی بشر را در ترس از گذر زمان منحصر دانسته و معتقد است که تصاویر نمادین در ذهن هنرمند حاصل ترکیب محرکه ها، کهن الگوها و نمادها هستند. محرکه ها همان نیروهایی هستند که با یافتن ن...

متن کامل

نقد غزلی از مولانا براساس نظریۀ نقد خیال ژیلبر دوران

نقد دنیای خیال نوعی نقد مضمونی است و در قرن نوزدهم میلادی، توسّط گاستون باشلار به صورت مدوّن و قانون‌مند به جامعۀ ادبیّات فرانسه و پس از آن اروپا ارائه شد؛ بعد از وی، شاگردان مکتب او؛ یعنی ژان‌پیر ریشارد، ژان بورگوس و ژیلبر دوران به تکمیل این نظریه پرداختند. این مقاله با هدف دست‌یابی به نگاه مولانا به جهان اطراف خود و با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و همچنین، بهره‌گیری از نظریۀ نقد تخیّلی ژیلبر د...

متن کامل

تحلیل آثار رضا عباسی بر اساس روش ژیلبر دوران

رضا عباسی هنرمند چیره دست و توانمند عصر صفوی با آثار ارزشمند خود، نقش عمده ای در رشد و تکامل نگارگری ایرانی دارد. با توجه به تحولات و فراز و نشیبهای زندگی وی و تاثیر این تحولات بر آثارش، هدف این پژوهش، بررسی صور خیالی زمان در آثار رضا عباسی در جهت تبیین مفهوم گذر زمان و مرگ در بعضی از آثار وی، با رویکردی انسان شناسانه و بر اساس روش ژیلبر دوران است. پرسش این است که کدامیک از تصاویر هنری با ویژگی...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 8  شماره 3

صفحات  51- 70

تاریخ انتشار 2016-11-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023